Op het kaartje in onze salon vindt je een overzicht van de stoffen in shampoo en conditioner die je beter wel en niet kunt gebruiken. Datzelfde overzicht zetten we hier online, met iets meer informatie. Je kunt de tabel hieronder het beste van links naar rechts lezen.

Aan de linkerkant staan de ingrediënten die wij aanraden om te gebruiken, omdat ze (1) van milieuvriendelijke plantaardige bronnen afkomstig zijn, (2) mild zijn voor huid en haar, (3) nauwelijks tot geen risico’s voor de menselijke gezondheid of (4) het milieu met zich meebrengen.

Aan de rechterkant van de tabel vind je de stoffen die wij afraden te gebruiken, omdat ze (1) van aardolie of palmolie afkomstig kunnen zijn, (2) erg agressief of irriterend voor de huid zijn, (3) risico’s voor de menselijke gezondheid met zich kunnen meebrengen of (4) risico’s voor het milieu met zich kunnen meebrengen. Onder de tabel leggen we uit waarom we deze punten belangrijk vinden.

De stoffen aan de rechterkant van bovenstaande tabel raden we dus af omdat ze (1) van aardolie of palmolie afkomstig kunnen zijn, (2) erg agressief of irriterend voor de huid zijn, (3) risico’s voor de menselijke gezondheid met zich kunnen meebrengen of (4) risico’s voor het milieu met zich kunnen meebrengen. Hoe zit dat precies?

1 Aardolie versus palmolie
De cosmetica-industrie is onderdeel van de chemische industrie. Veel cosmetica-ingrediënten bevatten dan ook aardolie, of stoffen die daarvan zijn afgeleid. De belangrijkste indicatie van aardolie op een ingrediëntenlijst is ‘paraffinum liquidum’, of ‘mineral oil’. Deze stoffen zitten eerder in huidverzorgingsproducten (zoals Vaseline-handcrème) dan in shampoo en conditioner.

Niet alle cosmetica-ingrediënten op aardoliebasis zijn goed biologisch afbreekbaar. Dat geldt bijvoorbeeld voor siliconen, maar ook voor andere stoffen. Ze breken af tot minieme plastic deeltjes die eindeloos in het water blijven rondzwerven. Als je meer over microplastics wilt weten, kun je binnenkort het bijbehorende kaartje in de salon bekijken.

In plaats van aardolie wordt vaak palmolie gebruikt als grondstof voor cosmetica-ingrediënten. Deze stof is niet automatisch beter, omdat er voor het aanleggen van oliepalmplantages regelmatig regenwoud wordt gekapt. Zo gaat niet alleen waardevol bos verloren, maar worden ook talloze diersoorten bedreigd in hun voortbestaan.

Het is onmogelijk om via het etiket te achterhalen van welke grondstoffen een cosmetica-ingrediënt wordt gemaakt. Dezelfde stof kan in sommige gevallen van aardolie, plantaardige olie óf dierlijke vetten zijn gemaakt. Soms biedt een keurmerk uitkomst, zoals COSMOS of Natrue. Bedrijven die zo’n keurmerk voeren, verplichten zichzelf om ingrediënten zonder aardolie te gebruiken. Voor palmolie zijn de eisen vooralsnog een stuk minder streng. Voor mensen die geen producten met dierlijke ingrediënten willen kopen, biedt het veganistische keurmerk uitkomst.

2 Agressief of mild voor de huid
Cosmetica-ingrediënten kunnen ook erg agressief zijn voor de huid. Sommige schoonmaakstoffen in shampoo zitten eveneens in afwasmiddel of allesreiniger. Dat geldt vooral voor sodium lauryl sulfaat (SLS). Inmiddels zeggen veel fabrikanten dat ze geen sulfaten meer gebruiken. Vaak zit er dan nog wel ammonium lauryl/laureth sulfaat in hun product, of sodium coco sulfaat. (Dat zijn ook sulfaten.) Sodium coco sulfaat is iets beter dan SLS, omdat hij van kokosolie is gemaakt. Bovendien ontvet hij wel goed, in tegenstelling tot sommige milde schoonmaakstoffen. Dat is handig als je haar niet schoon genoeg wordt van een milde shampoo.

3 Risico’s voor de mens
Tenslotte kunnen cosmetica-ingrediënten schadelijk zijn voor mens en milieu. In dat geval gaat een ingrediënt een ongewenste reactie aan met stoffen in het menselijk of dierlijk lichaam, óf met stoffen in de leefomgeving. Een cosmetica-ingrediënt kan bijvoorbeeld giftige effecten hebben op organen of de hersenen. Het kan ook inwerken op het hormoonsysteem. Zelfs als het maar om enkele druppels per product gaat, kan het door de jaren heen optellen hoeveel je ervan binnenkrijgt.

Conserveringsmiddelen zijn per definitie agressief, omdat ze moeten voorkomen dat er bacteriën in het product komen. Dat geldt ook voor parfum, dat zo lang mogelijk moet blijven hangen. De mogelijk schadelijke effecten van deze stoffen voor de huid (vooral het risico op allergie) zijn er altijd bij een product op waterbasis. Voor een vaste zeep, shampoo of conditioner zijn minder conserveringsmiddelen nodig.

4 Risico’s voor het milieu
Het is wel goed om te weten dat cosmetica-ingrediënten in Europa worden beoordeeld op mogelijk schadelijke effecten voor de mens. Fabrikanten moeten allerlei informatie aanleveren over cosmetica-ingrediënten en bewijzen dat ze veilig te gebruiken zijn. Een nadeel is dat er bij de beoordelingsprocedure wel wordt gekeken naar mogelijk schadelijke effecten voor mensen, maar niet naar die voor het milieu.

In de meeste shampoos en conditioners zitten stoffen die in het rechterrijtje in de tabel staan. Mede daarom hebben wij een lijst gemaakt van stoffen die we beter vinden (in het linkerrijtje). Zo kun je nog steeds shampoo en conditioner gebruiken, maar dan wel met ingrediënten die minder slecht zijn voor huid, gezondheid en het milieu. Producten met ‘goede’ ingrediënten vind je doorgaans in de natuurwinkel, of in webshops voor natuurlijke cosmetica. Of je probeert een van de producten uit onze salon, die hebben we al (goed)gekeurd.

Dit artikel is gerealiseerd in samenwerking met Robin van Wechem.